Ο πληροφοριακός αλφαβητισμός είναι η ικανότητα των ατόμων να κατανοούν την αναγκαιότητα της πληροφορίας και να βρίσκουν, να αξιολογούν και να χρησιμοποιούν την καλύτερη και την πλέον έγκυρη πληροφορία με τρόπο αποτελεσματικό. Συνίσταται στον οπτικό αλφαβητισμό, τον αλφαβητισμό των μέσων, τον αλφαβητισμό στη χρήση ηλεκτρονικών υπολογιστών και τον δικτυακό αλφαβητισμό. Οι δύο τελευταίοι συνθέτουν την έννοια του ψηφιακού αλφαβητισμού, η προώθηση του οποίου θεωρείται ουσιώδης όρος για την καταπολέμηση του ψηφιακού χάσματος.

Ψηφιακό χάσμα είναι το κενό ανάμεσα σε πολίτες και κοινωνικές ομάδες που ωφελούνται από τις ΤΠΕ και σε πολίτες και κοινωνικές ομάδες που δεν ωφελούνται από αυτές. Το γεγονός ότι όλοι οι πολίτες έχουν τη δυνατότητα πρόσβασης μέσω των ΤΠΕ σε κάθε πληροφορία δεν ισχύει, δυστυχώς, στην πράξη. Εκτός από τις διαφορές μεταξύ των χωρών, ενδοκοινωνικό χάσμα υπάρχει ακόμα και σε οικονομικά αναπτυγμένες κοινωνίες, το οποίο οφείλεται σε παράγοντες που σχετίζονται με την ηλικία, το επίπεδο εκπαίδευσης, το φύλο, τη φυλή, τις φυσικές αναπηρίες ή/και τις περιθωριακές κοινωνικές ομάδες.

Η ενσωμάτωση της ασύγχρονης επικοινωνίας μέσω διαδικτύου διευκολύνει την ταυτόχρονη, ανεξάρτητη και συνεργατική μάθηση. Η χρήση των ΤΠΕ προσφέρει καλύτερη προσβασιμότητα στη μάθηση και στο εκπαιδευτικό υλικό, και βελτιώνει τη στάση των εκπαιδευομένων απέναντι στην εκπαιδευτική διαδικασία. Η δυνατότητα αυταξιολόγησης που προσφέρουν τα συστήματα διαχείρισης μάθησης επιτρέπει στους εκπαιδευομένους να αξιολογούν άμεσα και καλύτερα το βαθμό στον οποίο έχουν κατανοήσει την ύλη των μαθημάτων και έχουν πετύχει τους μαθησιακούς στόχους τους. Τέλος, η συνδυαστική μάθηση συμβάλλει στη μείωση του κόστους για τα εκπαιδευτικά ιδρύματα, αλλά και για τον εκπαιδευόμενο, καθώς ένα μέρος της εκπαίδευσης πραγματοποιείται από απόσταση.

Το διαδικτυακό εκπαιδευτικό λογισμικό μπορεί να αξιοποιηθεί στην εκπαίδευση ως:

● Εργαλείο μάθησης: Μπορεί εύκολα να προσομοιώσει τη μάθηση μέσω εξερεύνησης, καθώς και τη μάθηση μέσω τυχαίων περιστατικών. Συνεπώς, μπορεί να χρησιμοποιηθεί για να υποστηρίξει την εκπαιδευτική διαδικασία ως ένα εργαλείο που θα βοηθήσει το μαθητή να αφομοιώσει τη γνώση.

● Εργαλείο επικοινωνίας: Η χρήση των δικτυακών τεχνολογιών θα βελτιώσει την επικοινωνία μεταξύ μαθητών, δασκάλων και γονέων, και θα επιτρέψει την επικοινωνία και τη συνεργασία μεταξύ σχολείων που βρίσκονται σε διαφορετικές περιοχές, χώρες και ηπείρους.

● Πηγή πληροφόρησης: Οι μαθητές πρέπει να εξοικειωθούν με τη διαδικασία σύνδεσης και προσπέλασης πληροφοριών μέσω δικτύων επικοινωνίας δεδομένων.

● Γνωστικό αντικείμενο: Η σύγχρονη πραγματικότητα επιβάλλει την εξοικείωση κάθε μαθητή με τα δίκτυα δεδομένων και τις συμβατικές και προηγμένες υπηρεσίες που αυτά προσφέρουν. Έτσι, ο μαθητής θα πρέπει να εκπαιδεύεται στη χρήση των δικτυακών τεχνολογιών, μέσα από τη χρήση δικτυακού εκπαιδευτικού λογισμικού για τις ανάγκες της εκπαιδευτικής διαδικασίας.

Τα MOOCs είναι:

● «μαζικά», δηλαδή σχεδιασμένα ώστε να μπορούν να εγγραφούν σε αυτά και να τα παρακολουθήσουν πολλοί εκπαιδευόμενοι,

● «ανοικτά / ελεύθερα», δηλαδή δεν προϋποθέτουν την καταβολή αντιτίμου για την εγγραφή ή τη συμμετοχή σε αυτά,

● «online / διαδικτυακά», δηλαδή όλη η αλληλεπίδραση του εκπαιδευομένου με το μάθημα πραγματοποιείται μέσω διαδικτύου,

● «courses», δηλαδή μαθήματα με συγκεκριμένες ημερομηνία έναρξης και λήξης, και αξιολόγηση και πιστοποίηση των εκπαιδευομένων.

●Στα cMOOCs (Connectivist MOOCs), τα οποία ακολουθούν τη συνεργατική θεωρία μάθησης, σύμφωνα με την οποία η μάθηση στηρίζεται στην ποικιλία απόψεων και τροφοδοτείται μέσω μιας συνεχούς διαδικασίας σύνδεσης εξειδικευμένων εννοιών ή πηγών πληροφορίας. Δίνουν έμφαση στη συνεργατική μάθηση, καθώς τα μαθήματα είναι χτισμένα γύρω από μια ομάδα ατόμων που έχουν την ίδια φιλοσοφία. Προέκυψαν από πειραματισμούς για την αξιοποίηση των πληροφοριών που βρίσκονται αναρτημένες στο διαδίκτυο. Οι ίδιοι οι εκπαιδευόμενοι δημιουργούν μόνοι τους τις περισσότερες από τις μαθησιακές δραστηριότητες χρησιμοποιώντας προσωπικά ιστολόγια, wikis και κοινωνικά δίκτυα.

●Στα xMOOCs (Extended MOOCs), τα οποία ακολουθούν μια προσέγγιση περισσότερο συμπεριφοριστική, στηριζόμενη στη μετάδοση της πληροφορίας και στην αυτοαξιολόγηση ή στην αξιολόγηση μεταξύ των εκπαιδευομένων. Παράγονται με τη συμμετοχή πανεπιστημίων, και μάλιστα κορυφαίων, τα οποία στην ουσία αναπαράγουν τον κλασικό τρόπο διδασκαλίας, δηλαδή τη διάλεξη του καθηγητή, εμπλουτίζοντάς την όμως με διαδραστικά στοιχεία, όπως δραστηριότητες και ερωτήσεις αυταξιολόγησης. Σε αυτά ο ρόλος του εκπαιδευομένου είναι παθητικός, αφού ασχολείται μόνο με τη μελέτη της ύλης και την αξιολόγησή του.